Kleding wordt gemaakt van natuurlijke (katoen, linnen, wol, zijde, bamboe), synthetische (Polyester, Polyamide, Acryl, Elastaan) en/of halfsynthetische garens (Viscose, Lyocell, Modal, Cupro). De vezels in die garens worden op verschillende manieren geproduceerd en hebben elk hun specifieke eigenschappen. Synthetische stoffen worden meestal gemaakt uit aardolie en aardgas; voor halfsynthetische stoffen gebruikt men natuurlijke vezels (bijv. uit hout) die daarna chemisch worden behandeld.
Er worden inmiddels ontzettend veel verschillende stoffen gemaakt van die garens, en er worden continu nieuwe ontwikkeld. Het gaat dan meestal om ‘blends’.
Wat zijn textiel blends?
Een textiel blend of ‘blended fabric’ is een mix van 2 of meer verschillende garens in één stof. Door die garens te mixen kunnen verschillende eigenschappen/uitstralingen aan de resulterende stoffen gegeven worden. Sommige garens maken een stof zacht, andere maken het elastisch. Sporters willen dat hun kleding hun zweet snel laat verdampen, regenjassen moeten waterafstotend zijn. Maar wat te doen met een versleten hardloopbroek, gemaakt van stof die geweven is met 4 of meer verschillende garens? Kun je die re- of upcyclen, of eigenlijk alleen maar verbranden?
Blends zijn moeilijker te recyclen
Eerder dit jaar kwam de Europese Commissie met een plan dat – linkse-mediageniek - tot doel zegt te hebben een halt toe te roepen aan het fenomeen "fast fashion". Vanaf 2030 moet kleding in de EU sterk, duurzaam en recyclebaar zijn, liefst grotendeels gemaakt van gerecyclede vezels. Zoals vaker (denk aan het verbieden van auto’s met verbrandingsmotoren vanaf 2035) is niet duidelijk hoe dit doel moet of zal worden bereikt. Zeker gezien de steeds maar groeiende populariteit van zachte, ademende en rekbare stoffen voor ‘athleisure wear’ is het onwaarschijnlijk dat polyblends en tri-blends snel zullen verdwijnen. Niemand wil immers met kletsnat onder- of bovengoed hardlopen of skiën…
Toch wordt als oplossingsrichting voorgesteld organisaties (lees Inditex, H&M en C&A, maar dus ook leveranciers van branded textiel) te verplichten om vanaf 2030 uitsluitend kleding gemaakt van ‘monovezels’ , dus niet blended, aan te bieden. Dat zou het mogelijk maken om het hele product te recyclen of te upcyclen tot een nieuw kledingstuk.
Gevolgen voor de promotionele producten industrie
Athleisure is de snelstgroeiende categorie in de kledingsector en is dus bijna voor 100% afhankelijk van blended stoffen – alleen die zijn zacht, ademend en rekbaar genoeg. Hoe kunnen wij in de promo-industrie ineens 100% polyester, Modal of katoenen sportkleding, sweaters en hoodies gaan leveren, na jaren de lof van polyblends gezongen te hebben?
Niemand gelooft voorshands dat monovezelstoffen een panacee voor het probleem van brand fill en fast fashion zullen zijn. Beter is het, zoals ook bij de vraag plastic of katoenen totes, breder naar het probleem te kijken.
Wat is duurzamer?
Neem bijvoorbeeld een kledingstuk gemaakt van een blend van hoge kwaliteit, dat misschien moeilijker te recyclen is, maar 10 jaar lang met liefde wordt gedragen om daarna als ‘vintage mode’ doorgegeven te worden aan een volgende consument? Vergelijk dat met een een product van lagere kwaliteit maar gemaakt van monoblend en/of gerecyclede stof,- dat na een jaar in de textielrecycling bak wordt gegooid om opnieuw gerecycled te worden – wat is duurzamer?
We moeten met andere woorden op zoek gaan naar holistische oplossingen die rekening houden met de hele levenscyclus van een kledingstuk - om daarna hergebruikt te worden of (na enkele cycli) gevaarloos vernietigd.
De realiteit van recycling
Hoewel er ongetwijfeld veel onderzoek gedaan wordt naar chemische recycling van polyblends zijn de ervaringen op dat vlak tot op heden teleurstellend. De standaardmethode voor monoblend-stoffen is tot heden arbeidsintensieve mechanische recycling - denk aan jeans of wollen truien, die eerst ontdaan moeten worden van opstiksels, ritsen en knopen.
Kleding gemaakt van blended stoffen wordt voor het grootste deel gedowncycled in plaats van echt gerecycled – bijvoorbeeld om tapijten te maken, knuffels of matrassen te vullen of als isolatiemateriaal te eindigen. Té veel kleding eindigt nog steeds in de verbrandingsoven of op de vuilstort.
Puur is vaak duurzaam
Monoblends kunnen en zullen zeker een bijdrage leveren. We zullen samen naar oplossingen moeten blijven zoeken, om met onze activiteiten onze aarde minder te belasten. Ook de promo-branche moet daarin zijn verantwoordelijkheid nemen. Initiatieven als het Respun-programma van Marine Layer redden honderdduizenden goedkope T-shirts van een droef eind.
Monofiber ‘basics’ gemaakt met garens van hoge kwaliteit kunnen jaren meegaan en één of meer dragers blij maken. Kijk maar eens in je eigen klerenkast – van welk materiaal zijn je oudste lievelingsstukken gemaakt? De mijne van linnen en wol. Niks blended stoffen.
Ook hier geldt: met aandacht en zorg ontwerpen, maken en verkopen is duurzaam.